Câu chuyện về ngọn núi

          Một cậu bé đang đi bộ cùng người cha trên ngọn núi. Bỗng nhiên, cậu bé bị té, rất đau. Cậu bé thét lên: "Á... á... á!!!"

          Nhưng ngay sau đó, cậu bé lại ngạc nhiên khi nghe chính giọng nói của mình lặp lại ở đâu đó trên ngọn núi: "Á... á...á!!!".

          Tò mò, cậu bé hét: "Ai đó?", nhưng rồi cậu cũng chỉ nhận được câu trả lời: "Ai đó?". Tức giận với câu trả lời vừa phát ra, cậu bé lại hét lên:"Kẻ nhát gan!" và cậu lại tiếp tục nhận được câu trả lời: "Kẻ nhát gan!"...

          Cậu bé nhìn cha mình và hỏi:"Chuyện gì vậy hở cha?".

          Người cha mỉm cười và nói:"Con trai, chú ý đây nhé!". Sau đó, người cha hét vang vào ngọn núi: "Ta rất ngưỡng mộ ngươi!".

          Giọng nói ấy lại trả lời: "Ta rất ngưỡng mộ ngươi!". Người cha lại hét vang một lần nữa: "Ngươi là người chiến thắng!", giọng nói ấy vẫn tiếp tục trả lời: "Ngươi là người chiến thắng!". 

          Cậu bé ngạc nhiên, không hiểu gì cả. Người cha ôn tồn giải thích:"Người ta gọi đó là tiếng vang, nhưng thực sự đó là cuộc sống. Nó sẽ trả lại mọi thứ mà chúng ta đã làm hay đã nói. Cuộc sống là một sự phản chiếu hành động của chúng ta. Nếu con muốn có nhiều hơn tình yêu trong thế giới này, hãy tạo ra nhiều tình yêu hơn trong trái tim con. Cuộc sống sẽ đón nhận lại tất cả những gì mà chúng ta đã làm".

          Cuộc đời không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Nó là sự phản chiếu của bạn! Cuộc đời ta hạnh phúc hay buồn đau. Sung sướng hay đắng cay phần nhiều là phản chiếu từ những điều chúng ta đã nói, đã làm. Nói những điều tốt lành sẽ nhận những lời yêu thương. Làm những việc thiện sẽ gặt hái rất nhiều niềm vui. Cuộc sống chúng ta sẽ vô vị nếu chúng ta vô cảm với cuộc đời và cũng sẽ bất hạnh nếu chúng ta gieo vào cuộc đời những điều nghịch với chân thiện mỹ.

          Xin hãy sống theo lề luật của Chúa. Mỗi người chúng ta đều ao ước được hạnh phúc. Xin hãy gieo những hạt giống của yêu thương cho trần thế. Nhưng đáng tiếc thay, chúng ta lại không đủ can đảm để gieo niềm vui và hạnh phúc cho tha nhân. Chúng ta vẫn nói xấu người khác nên chúng ta cũng chỉ nhận lại những lời chỉ trích của tha nhân. Chúng ta vẫn chơi xấu anh em nên chúng ta cũng chỉ nhận lại những tiếng chê trách của tha nhân. Chúng ta vẫn lỗi công bình bác ái nên chúng ta cũng chỉ nhận lại những sự khinh khi coi thường . . .

          Xin cho cuộc đời chúng ta luôn được an bình, hạnh phúc vì đã hết mình gieo niềm vui và hạnh phúc vào trong thế gian

.

LỜI DẠY CỦA NGƯỜI XƯA

          Tổ tiên đã lưu lại cho chúng ta 27 bí quyết, thực sự rất hữu ích

          

           - Ăn no không gội đầu, đói không tắm. Rửa mặt nước lạnh, vừa đẹp vừa khỏe. Mồ hôi chưa khô, đừng tắm nước lạnh. Đánh răng nước ấm, chống ê chắc răng.

          

          - Ăn gạo có trấu, thức ăn có chất sơ. Nam không thể thiếu rau hẹ, nữ không thể thiếu ngó sen. Củ cải trắng, sống không tốt nhưng chín thì bổ. Ăn không quá no, no không nên nằm.

          - Dưỡng sinh là động, dưỡng tâm là tĩnh. Tâm không thanh tịnh, ưu tư vọng tưởng dễ nảy sinh. Tâm thần an bình, bệnh sao đến được. Nhắm mắt dưỡng thần, tĩnh tâm ích trí.

          - Dược bổ thực bổ, đừng quên tâm bổ. Coi tiền như cỏ, coi thân như bảo. khói hun cháy lửa, tốt nhất không ăn. Chiên dầu ngâm ướp, ít ăn thì tốt.

          - Cá thối tôm rữa, lấy mạng oan gia. Ăn mặc giữ ấm, nhất thân là xuân. Lạnh chớ chạm răng, nóng chớ chạm môi. Đồ chín mới ăn, nước chín mới uống.

          - Ăn nhiều rau quả, ít ăn đồ thịt. Ăn uống chừng mực, ngủ dậy đúng giờ. Đầu nên để lạnh, chân nên giữ ấm. Vui chơi biết đủ, không cầu an dật.

          - Dưỡng sinh là cần cù, dưỡng tâm là tĩnh tại.

          - Người đến tuổi già, thì phải rèn luyện, đi bộ chạy chậm, luyện công múa kiếm; đừng sợ giá lạnh, quét sạch sân nhà, hội họa thêm vui, tấm lòng rộng mở.

          - Nghe tiếng gà gáy, đừng cố nằm thêm, trồng hoa nuôi chim, đọc sách ngâm thơ; chơi cờ hát kịch, không ham phòng the, việc tư không nhớ, không chiếm lợi riêng.

          - Ẩm thực không tham, bữa tối ăn ít, khi ăn không nói, không nên hút thuốc; ít muối ít đường, không ăn quá mặn, ít ăn chất béo, cơm không quá nhiều.

          - Mỗi ngày ba bữa, thức ăn phù hợp, rau xanh hoa quả, ăn nhiều không sợ; đúng giờ đi ngủ, đến giờ thì dậy, nằm dậy nhẹ nhàng, không gấp không vội.

          - Uống rượu có độ, danh lợi chớ tham, chuyện thường không giận, tấm lòng phải rộng.

          - Tâm không bệnh, nên phòng trước, tâm lý tốt thân thể khỏe mạnh; tâm cân bằng, phải hiểu biết, cảm xúc ổn định bệnh tật ít.

           -Luyện thân thể, động cùng tĩnh, cuộc sống hài hòa tâm khỏe mạnh; phải thực dưỡng, no tám phần, tạng phủ nhẹ nhõm tự khai thông.

          - Người nóng giận, dễ già yếu, thổ lộ thích hợp người người vui; thưởng thức thư họa, bên suối thả câu, lựa chọn sở thích tự do chơi.

          - Dùng đầu óc, không mệt nhọc, bớt lo dưỡng tâm ít náo nhiệt; có quy luật, sức khỏe tốt, cuộc sống thường ngày phải hài hòa.

          - Tay vận động, tốt cho não, phòng ngừa bị lạnh và cảm cúm.

          - Mùa hè không ngủ trên đá, mùa thu không ngủ trên phản. Mùa xuân không hở rốn, mùa đông không che đầu. Ban ngày hoạt động, tối ngủ ít mơ.

          - Tối ngủ rửa chân, hơn uống thuốc bổ. Buổi tối mở cửa, hễ ngủ là say. Tham mát không chăn, không bệnh mới lạ.

          - Ngủ sớm dậy sớm, tinh thần sảng khoái, tham ngủ tham lạc, thêm bệnh giảm thọ. Tranh cãi buổi tối, ruột như sát muối.

          - Một ngày ăn một đầu heo, không bằng nằm ngủ ngáy trên giường.

          - Ba ngày ăn một con dê, không bằng rửa chân rồi mới lên giường.

           -Gối đầu chọn không đúng, càng ngủ người càng mệt. Tâm ngủ trước, người ngủ sau, ngủ vậy sẽ thành mỹ nhân.

          - Đầu hướng gió thổi, ấm áp dễ chịu, chân hướng gió thổi, hãy mời thầy lang.

          - Không ngủ nơi ngõ hẻm, độc nhất khi gió lùa.

          - Đi ngủ không thắp đèn, sáng dậy không chóng mặt.

          - Muốn ngủ để tấm thân nhẹ nhõm, chân không hướng tây đầu không hướng đông

.

Dù Bạn là Ai cũng nên đọc bài này ....

           Bạn là ai cũng nên đọc bài này, đừng để khi ‘gần đất xa trời’ rồi mới tiếc…

           Đời người ngắn ngủi, có những thứ một khi mất đi rồi thì không cách nào tìm lại được nữa. Chớ vội vàng cố tiến về phía trước, hoặc tìm cách tranh giành những lợi ích nhỏ nhoi. Sống chậm lại, còn có những điều còn quý giá hơn nhiều…

           Người trẻ thường sống vội, chạy theo những thứ hào nhoáng, không thực tế. Họ vội vàng quyết định vì sợ mất đi cơ hội tốt, họ đánh liều để rồi nhận về nhiều quả đắng về sau.

           Người lớn tuổi thì khác, họ đã trải qua nhiều giông bão của cuộc đời nên khi đối mặt với bất kỳ điều gì họ đều cẩn trọng. Đối với những khó khăn sóng gió, họ sẵn sàng đối mặt và điềm tĩnh giải quyết. Cũng ở độ tuổi đó, họ mới nhận ra những điều quý giá mà tuổi trẻ mình đã đánh mất.

           Có những điều nhận ra sớm ngày nào sẽ tốt ngày ấy…

1. Thời gian một đi không trở lại, sinh mệnh con người thì quá ngắn ngủi

           Khi về già, ta nhận ra sự thật rõ ràng rằng một ngày trôi qua sẽ mãi mãi không quay trở lại, vì vậy ngay từ bây giờ, hãy sống vui vẻ mỗi ngày, để mỗi ngày trở nên ý nghĩa hơn.

2. Thời gian và trải nghiệm sẽ làm lành những nỗi đau

           Bạn cần hiểu rằng một chuyện buồn trong cuộc sống dù có đau đớn đến mức nào rồi đến một ngày nó sẽ chỉ là một phần rất nhỏ bé so với cả quá khứ của bạn và nó cũng không nghiêm trọng đến mức như bạn nghĩ bây giờ.

3. Phía sau một cuộc đời tươi đẹp là không ít những đau khổ

           Bạn là con người nên không thể hoàn hảo. Dù bị tổn thương nhưng bạn vẫn sống sót. Hãy nghĩ về một đặc ân quý giá là bạn vẫn được sống, được thở, được suy nghĩ, được tận hưởng và được theo đuổi những gì bạn yêu thích.

Đôi khi có những nỗi buồn trên đường đời nhưng vẫn còn rất nhiều niềm vui. Chúng ta vẫn phải tiếp tục tiến về phía trước ngay cả khi chúng ta đang tổn thương, vì chúng ta không bao giờ biết điều gì đang chờ đợi mình.

4. Bạn là người quan trọng nhất với chính mình

           Hạnh phúc là khi bạn cảm thấy hài lòng với bạn thân mà không cần sự đồng tình từ ai đó. Bạn phải đối xử tốt với chính bản thân mình trước khi muốn có mối quan hệ tốt với những người khác. Bạn phải tự thấy bản thân mình có giá trị thì mới có thể tự tin trong mắt người khác.

5. Hành động của một người nói lên sự thật

           Trong cuộc đời mình, bạn sẽ gặp nhiều người. Họ có thể nói những lời tốt đẹp nhưng cuối cùng chỉ có hành động của họ mới nói lên họ là ai. Vì thế hãy chú ý tới những gì mà người ta làm. Hành động của họ sẽ nói với bạn mọi thứ bạn cần biết.

6. Hạnh phúc hay niềm vui không tự nhiên mà có

           Không có gì nằm gọn trong lòng bàn tay. Hạnh phúc sẽ không đến gõ cửa tìm bạn, niềm vui cũng không tự nhiên mà có. Hạnh phúc phải nỗ lực mới có thể đạt được, niềm vui luôn phải tìm kiếm không ngừng. Hạnh phúc và niềm vui phải dùng trái tim để cảm nhận, có cảm nhận được hay không còn phụ thuộc vào chính bản thân bạn.

7. Tiền bạc nhiều đến đâu thì chết cũng coi như hết

           Đừng quá coi trọng tiền bạc, càng không nên quá chi li tính toán, tiền chỉ như vật ngoài thân, sống có giàu sang phú quý đến đâu thì chết cũng không mang theo được. Nếu có ai đó cần sự giúp đỡ của bạn, hết lòng giúp đỡ họ cũng chính là một niềm vui, nếu dùng tiền mua được sức khỏe và niềm vui tại sao lại không làm chứ?

Tiêu tiền giúp bạn hiểu được tiền có thể kiếm được thì cũng có thể tiêu đi, hãy dùng nó để giúp đỡ bản thân và người khác.

8. Sức khỏe mãi mãi là của bạn

           Tiền bạc, con cái, quyền lực chỉ là nhất thời, vinh quang là của quá khứ, còn sức khỏe sẽ mãi là của bạn.

9. Cha mẹ và con cái hoàn toàn không giống nhau

           Tình yêu của cha mẹ giành cho con cái là vô hạn, còn tình yêu của con cái dành cho cha mẹ chỉ là cái gì đó hữu hạn mà thôi:

           – Con cái bị bệnh cha mẹ hết mình chăm sóc, cha mẹ bệnh con cái hỏi thăm qua loa và coi thế là đã đủ.

           – Con cái tiêu tiền của cha mẹ đó là lẽ đương nhiên, cha mẹ tiêu tiền của con cái không dễ dàng như vậy.

           – Nhà của cha mẹ là nhà của con cái, còn nhà của con cái thì không còn là nhà của cha mẹ nữa.

Không giống nhau chính là như vậy, hiểu rằng vì con cái làm tất cả đó không chỉ là nghĩa vụ mà đó còn là niềm vui, không cầu báo đáp, nếu mong muốn sự báo đáp của con cái thì chỉ chuốc lấy muộn phiền.

10. Những hi sinh của ngày hôm nay sẽ được đền đáp vào ngày mai

           Khi nói đến chuyện làm việc chăm chỉ để đạt được một ước muốn nào đó như: tốt nghiệp đại học, gây dựng sự nghiệp hay đạt được một thành tựu nào đó đòi hỏi thời gian và sự quyết tâm, tôi muốn hỏi bạn một điều: “Bạn có sẵn sàng sống một cuộc đời khác với mọi người hay không?”.

11. Cuộc sống của bạn không phải từ lúc bạn sinh ra cho tới khi bạn qua đời

           Cuộc sống của bạn chính là ngay lúc bạn đang thở cho tới hơi thở tiếp theo. Hiện tại – ngay ở đây và ngay lúc này – chính là cuộc sống của bạn. Vì thế, hãy tận hưởng từng khoảnh khắc bằng sự tử tế và bình an, đừng sợ hãi hay hối tiếc.

12. Luôn có một tâm thái vui vẻ

           Cuộc sông luôn công bằng, biết đủ thì luôn hạnh phúc, làm việc tốt, lấy việc giúp đỡ người khác làm niềm vui, bối dưỡng các sở thích của bản thân, bạn sẽ một cuốc sống nhiều màu sắc hơn. Dùng tâm thái bình tĩnh đối mặt với mọi điều, chỉ như vậy bạn mới luôn vui vẻ, khỏe mạnh.

13. Đơn giản, bình thường mới là thật

           Quyền cao chức trọng thì được hưởng lộc, nhưng thường dân lại chiếm số đông hơn. Số ít chưa chắc đã hạnh phúc, “số đông” vì thế không cần phải tự ti.

           Con người vốn không phân cao thấp sang hèn, chỉ cần nỗ lực hết mình vì sự nghiệp cũng coi như là đã có cống hiến, hơn nữa bước qua tuổi trung niên chẳng phải cũng gần về với thiên nhiên rồi sao? Ai cũng giống nhau cả. “Thực ra làm quan cao không bằng nhiều tiền, nhiều tiền không bằng sống lâu, sống lâu không bằng vui vẻ, vui vẻ không bằng hạnh phúc”.

.

Vì sao nhiều người luôn cảm thấy mình sống một đời đau khổ?

           Trong cuộc sống, có rất nhiều người luôn cảm thấy mình sống một đời đau khổ, “Tại sao tôi sống tốt như thế này, luôn làm việc thiện, không hại ai cả, mà tôi luôn cảm thấy mình thật khổ sở?”, “Tại sao tôi đối xử tốt với người khác mà mọi người lại bất công với tôi như vậy?”, “Tại sao tôi luôn nỗ lực làm việc mà vẫn cứ nghèo đói, ông Trời có công bằng với tôi không?” v.v… Vậy thì rút cuộc là vì sao?

           Cùng đọc câu chuyện ý nghĩa dưới đây và suy ngẫm:

           Một người đàn ông có học thức tìm đến một lão hòa thượng đức hạnh cao và hỏi: “Vì sao một người lương thiện như tôi lại thường xuyên cảm thấy khổ sở, còn những kẻ ăn ở ác thì lại sống tốt như thế?”

           Vị hòa thượng từ bi nhìn ông rồi nói: “Nếu trong lòng một người có sự khổ sở, có nghĩa là trong lòng người đó đang chất chứa cái ác tương đương như nỗi đau khổ đó. Nếu trong lòng một người đã không có bất cứ điều ác nào thì tâm hồn của người đó sẽ hoàn toàn không cảm thấy đau khổ. Vì vậy, theo đạo lý này, con thường xuyên cảm thấy khổ sở chứng tỏ trong lòng con vẫn tồn tại điều ác chứ không hoàn toàn là người tốt. Còn những người mà con cho là “kẻ ác” chưa chắc đã thật sự ác. Một người có thể sống vui vẻ, ít nhất cho thấy người đó vẫn chưa hoàn toàn là người ác”.

           Người đàn ông không phục đáp: “Sao con lại là người ác chứ ạ? Lòng con luôn rất thiện lương!”

           Vị hòa thượng nói: 

            -“‘Nội tâm vô ác tắc vô khổ’ (trong lòng không có cái ác thì sẽ không có cái khổ), trong lòng con đã có sự thống khổ có nghĩa là nội tâm con vẫn tồn tại cái ác. Con hãy nói ra điều khổ sở của mình, ta sẽ nói cho con biết trong lòng con đang chất chứa những điều ác nào”.

           Người đàn ông trả lời:

            -“Con có rất nhiều nỗi khổ! Có khi con cảm thấy thu nhập của mình rất thấp, nhà cũng không được rộng rãi, thường xuyên cảm thấy ‘nguy cơ sinh tồn’, vì thế trong lòng con hay cảm thấy không vui vẻ, hy vọng có thể nhanh chóng thay đổi tình trạng này…

           Trong xã hội có những người vốn dĩ chẳng có văn hóa gì cả mà lại giàu có, con cảm thấy không phục. Một người thuộc thành phần trí thức có học thức như con, mỗi tháng chỉ kiếm được một ít, thật sự là quá bất công rồi. Rồi gia đình con có lúc không nghe lời khuyên của con, con cảm thấy rất khó chịu…”. Ông đã nói ra hết những nỗi khổ sở của mình cho vị hòa thượng nghe.

           Vị hòa thường gật đầu, không ngừng mỉm cười từ bi, nhẹ nhàng nói với người đàn ông rằng: “Thu nhập hiện nay của con đủ để nuôi chính con và cả gia đình, các con cũng có nhà để ở, không phải lang thang đầu đường xó chợ, chỉ là diện tích hơi nhỏ một chút thôi, con hoàn toàn không cần khổ sở về những việc này. Thế nhưng bởi vì trong lòng con có tham tâm về tiền bạc và nhà ở, vì vậy con mới thống khổ. Lòng ham muốn này chính là cái ác trong tâm, nếu con bỏ đi được lòng ham muốn này thì con sẽ không đau khổ vì chúng nữa”.

            “Trong xã hội có rất nhiều người không có học thức mà lại làm giàu được, con cảm thấy không phục, đây là lòng đố kỵ. Lòng đố kỵ cũng là một cái ác. Con cho rằng mình có học vấn, đây là tâm ngạo mạn, tâm ngạo mạn cũng là cái ác; cho rằng người có học thức thì nên có thu nhập cao, đây là si tâm, bởi vì có học thức hoàn toàn không phải là nguyên nhân của sự giàu có, kiếp trước xả bỏ, cho đi mới là nguyên nhân cho sự giàu có ở kiếp này, si tâm cũng là ác tâm”.

            “Gia đình con không nghe lời khuyên của con, con cảm thấy không thoải mái là do con không có lòng bao dung. Tuy là người thân, nhưng họ có suy nghĩ và quan điểm riêng, vì sao cứ phải miễn cưỡng họ nhất trí với suy nghĩ và quan điểm của con? Không bao dung, lòng con sẽ trở nên hạn hẹp, lòng hẹp hòi cũng là ác tâm”.

           Vị hòa thượng mỉm cười nói tiếp:

           - “Dù là lòng ham muốn, đố kỵ, ngạo mạn, ấu trĩ hay lòng dạ hẹp hòi, những thứ này đều là ác. Bởi vì trong lòng con chất chứa những điều ác này nên con mới có những điều khổ đau tương ứng. Nếu con có thể loại bỏ những ác tâm này trong lòng thì những nỗi khổ của con cũng sẽ tan biến”.

“Con hãy dùng tâm trạng vui vẻ và thỏa mãn để đối đãi với thu nhập và căn nhà của mình! Con nên nghĩ rằng con không hề bị đói hay rét, còn những người giàu có kia tuy có tiền, nhưng thật ra cũng chỉ là không bị đói và rét mà thôi. Con nên nhìn thấy rằng con người có vui vẻ hay không không phải do tiền bạc mà quyết định bởi thái độ sống. Hãy nắm giữ từng phút giây trong cuộc đời, dùng thái độ sống lạc quan, bình thản và siêng năng để thay thế lòng ham muốn thì con sẽ dần trở nên vui vẻ, hạnh phúc”.

            “Những người không có học thức trong xã hội giàu lên, con nên vui cho họ mới đúng, hãy hy vọng họ được giàu có hơn, vui vẻ bình an mới đúng. Khi người khác có được, hãy vui vẻ như chính mình có được vậy, người khác mất đi cũng đừng cười trên nỗi đau của họ. Người như thế mới được gọi là người tốt. Còn con hiện nay thấy người khác giàu có và yên vui hơn mình thì không vui, đây là lòng đố kỵ, là ác tâm, hãy kiên quyết loại bỏ ngay! Hãy thay thế lòng đố kỵ bằng trái tim vui vẻ!”

            “Con cho rằng mình hơn người khác ở điểm nào đó rồi tự thấy mình giỏi lắm, đây là lòng ngạo mạn. Có câu rằng “ngạo mạn núi cao, không sinh đức thủy”, con người một khi ngạo mạn thì sẽ không nhìn thấy được thiếu sót của bản thân, thế nên hoàn toàn không cảm thấy những điều ác chất chứa trong lòng, từ đó đánh mất cái thiện. Vì vậy những người ngạo mạn đã lấp đi cơ hội tiến bộ của bản thân. Ngoài ra, kiêu căng thường sẽ có cảm giác thất bại, dần dần sẽ trở nên tự ti. Một người chỉ cần vun đắp sự khiêm tốn từ tận đáy lòng, cam tâm tình nguyện đặt mình ở vị trí khiêm nhường thì trong lòng mới cảm thấy đầy đủ và yên vui”.

            “Kiếp trước cho đi mới là nguyên nhân thật sự của sự giàu có ở kiếp này, ‘gieo quả được quả, trồng đậu được đậu’. Con người bình thường không biết đến nhân quả, xem ‘gieo quả’ là nguyên nhân của việc ‘được đậu’, xem ‘trồng đậu’ là căn nguyên của ‘được quả’, đây là biểu hiện của sự ngu muội. Một người chỉ cần chăm chỉ học trí tuệ Phật pháp, thật sự hiểu được nhân quả của vạn vật thì tâm mới sáng rõ, biết cách làm thế nào để lựa chọn suy nghĩ, hành vi và lời nói của mình, chỉ có như vậy mới có thể đi từ ánh sáng đến ánh sáng, từ vui vẻ đến vui vẻ”.

            “Hư không có thể bao dung mọi thứ, vì vậy nên rộng lớn vô biên, chất chứa được tất cả. Mặt đất bao la có thể đỡ được mọi vật, vì vậy nên tràn đầy sức sống, muôn hình vạn trạng! Con người sống trên thế gian, đừng khó chịu với hành vi, lời nói của người khác, dù là thuộc về mình, cũng đừng cưỡng cầu, nên tùy duyên. Vĩnh viễn dùng lòng tốt để giúp đỡ người khác, chứ đừng ham muốn hay cưỡng cầu điều gì. Nếu một người có thể bao dung vạn vật như ‘hư không’ thì sao lại khổ sở chứ?”

           Vị hòa thượng nói những lời này xong, tiếp tục nhìn người đàn ông bằng ánh mắt từ bi và dịu dàng.

           Người đàn ông này lặng im rất lâu. Thì ra người này luôn cho rằng mình là một người rất lương thiện, cho đến hôm nay ông mới biết rằng mình là một “kẻ ác”. Bởi vì trong lòng ông chất chứa những điều ác, cho nên ông mới khổ sở. Nếu trong lòng ông không có cái ác thì ông nào phải đau khổ?

           Nếu không nhờ những lời dạy bảo của vị hòa thượng, có thể ông mãi mãi sẽ không biết được các ác tâm trong lòng mình.

Kỷ vật cho người ở lại

          Chuyện xảy ra gần 20 năm trước, khi tôi còn làm y tá của một bệnh viện trong một thành phố nhỏ ở tiểu bang Arizona.

          Tối hôm đó, bệnh viện của tôi nhận một nhóm nạn nhân của một tai nạn xe hơi thảm khốc. Trên xe là bốn em học sinh đều ở lứa tuổi 17-18, cùng đi về với nhau sau sau bữa tiệc. Người lái xe 18 tuổi, say rượu và chạy xe quá tốc độ, lạc tay lái tông vào một chiếc xe tải đang đậu bên lề đường. Nhờ có thắt dây an toàn, người lái và em ngồi cạnh tuy bị thương nặng nhưng không nguy hiểm tính mạng. Riêng hai em ngồi sau, 1 nam 1 nữ bị thương rất nặng vì không thắt dây an toàn. Em trai bị chấn thương sọ não và chết ngay sau khi xe chở đến bệnh viện. Em gái hôn mê bất tỉnh phải mổ gấp, không biết có cứu được hay không?

          Thật đáng buồn, em trai tử vong là một em Việt Nam, 17 tuổi, vừa tốt nghiệp trung học và đang sắp rời nhà để vào một trường đại học danh tiếng. Các em còn lại đều người ngoại quốc.

          Lúc đó tôi đang làm tại khu ICU (Intensive Care Unit). Bệnh nhân tôi được giao đêm đó là em gái 17 tuổi của tai nạn vừa kể trên. Một cô bé người ngoại quốc, đẹp hay không thì tôi không biết vì cả khuôn mặt lẫn cái đầu tóc vàng của em đều tím bầm, sưng to như trái dưa hấu vì những cú va chạm kinh khiếp. Em đang được mổ não khẩn cấp trong phòng mổ.

          Tôi được (hay bị) kêu vào phòng họp gấp để nhận một nhiệm vụ quan trọng.

Sau khi được biết nhiệm vụ của mình là gì, tôi nhăn nhó phản đối, “Tại sao lại là tôi? Đây là nhiệm vụ của bác sĩ mà!”

          “Tôi biết, nhưng người nhà của bệnh nhân không biết tiếng Mỹ rành lắm, cô đi theo thông dịch cho bác sĩ, và ráng van xin họ giúp chúng tôi,” bà y tá trưởng năn nỉ.

Sau một hồi bàn qua tính lại, tôi lê bước đi theo ông bác sĩ đến phòng chứa xác của em trai Việt Nam mới tử nạn, với nhiệm vụ là cùng bác sĩ, năn nỉ gia đình người chết hiến tặng những bộ phận còn tốt trong cơ thể của em cho bệnh viện.

          Một em trai 17 tuổi đang khỏe mạnh nhưng chết vì tai nạn, là một ứng cử viên tuyệt vời để làm người hiến tặng, vì hầu hết các bộ phận trong cơ thể em còn rất khỏe, rất trẻ, rất thích hợp để cứu sống các bệnh nhân đang chờ đợi để được thay các bộ phận trong người. Đó là lý do bệnh viện hết sức cầu xin gia đình.

          Thời gian đó, đối với người Việt mình, khái niệm hiến tặng bộ phận cơ thể còn rất mới mẻ. Nếu không là cho người thân trong gia đình, hầu như rất ít ai hiến tặng cho những người không quen biết. Huống hồ gì, chuyện cha mẹ đồng ý hiến tặng các bộ phận trong cơ thể của con thì hình như chưa hề xảy ra. Có cha mẹ nào mà nỡ lòng nào làm như thế? Mất con đã đau đớn lắm rồi…

          Chúng tôi gặp cha mẹ nạn nhân trong phòng đợi, trong khi người con đang được chờ quyết định để rút tất cả ống support bên trong, tôi bắt đầu trình bày lý do. Quả như tôi lường trước, cho dù có van xin, nài nỉ, giải thích cách mấy, bác sĩ và tôi chỉ nhận được những cái lắc đầu quầy quậy, ánh mắt oán ghét, và những lời xua đuổi.

Tôi lắp bắp xin lỗi rồi bước nhanh như chạy ra khỏi phòng.

          Phòng ICU rất vắng lặng vì ở đây toàn những ca rất nặng. Những y tá cùng trực với tôi đêm đó ai cũng bận rộn với bệnh nhân của mình nên chỉ có một mình tôi ngồi tại nurse station. Thường thì ở ICU, mỗi y tá lãnh hai bệnh nhân trong một ca. Nhưng đêm nay tôi chỉ có một, vì một bệnh nhân mới chuyển sang phòng thường. Bệnh nhân còn lại là cô gái đang trong phòng mổ, nên tôi cũng khá rảnh rỗi, cho đến khi ca mổ xong.

          Bỗng nhiên tôi thấy hơi nhức đầu nên cúi gục vào lòng bàn tay một chút cho đỡ mỏi mắt. Khi tôi ngẩng đầu lên thì vụt một cái, thoáng có một bóng người mặc áo trắng lướt thật nhanh qua mặt.

          Tôi đảo mắt nhìn quanh.  Không có ai cả!

          Tôi vẫn thường thấy lao đao như vậy lắm, có lẽ vì tôi bị chứng bịnh thiếu máu kinh niên. Tôi dụi mắt nhìn kỹ lại một lần nữa, lần này thì thật sự có một bóng áo trắng đang từ từ tiến lại gần tôi.

          Tôi dợm đứng dậy để nhìn cho rõ thì thấy có một cậu thanh niên Á Châu rất trẻ, gương mặt xanh xao mệt mỏi đang đi lại phía tôi ngồi. Cậu đi nhẹ nhàng như lướt trên không vậy, xuất hiện trước mặt tôi mà không gây nên một tiếng động. Cậu nhìn tôi, đôi mắt nâu hiền và ngây thơ đến nao lòng. Có vẻ như cậu đang bị lạc đường. Chắc là cậu đi nuôi người nhà bệnh và lạc từ khoa khác sang.

          Thấy cậu đứng yên lặng không nói gì, tôi hỏi bằng tiếng Mỹ, “Em cần gì, tôi có giúp được gì cho em không?”

          Lạ thay, cậu trả lời bằng tiếng Việt, “Em đi kiếm đồ!”

          Giọng của cậu nhỏ và thanh, nghe văng vẳng như từ một nơi xa xôi nào đó vọng về.

          -“Em bị mất cái gì à?”

          -“Em làm rớt cái ví trong xe. Trong đó có một món đồ rất quan trọng. Chị kiếm dùm em nghe chị. Nhớ nghe chị…”

          Không đợi tôi trả lời, cậu quay lưng đi thật nhanh và khuất bóng sau góc quẹo.

Tự nhiên tôi cảm thấy lạnh buốt, cái lạnh từ trong xương lạnh ra. Tôi rùng mình. Lạ thật, Tháng Sáu Mùa Hè ở cái xứ sa mạc này nóng cả trăm độ. Cho dù máy lạnh có mở cũng chỉ vừa đủ. Chưa bao giờ tôi cảm thấy lạnh cóng bằng cái lạnh của hiện tại.

Đầu óc tôi quay cuồng và tiếp tục nhức. Chắc mình sắp bịnh rồi, tôi tự nhủ. Sao tự nhiên lại cảm thấy lạnh và nhức đầu quá. Tôi đứng lên định đi theo cậu bé nhưng rồi lại choáng váng ngồi phịch xuống một chiếc ghế.

          Vừa lúc đó, một cô bạn đồng nghiệp từ đâu đi tới. Nhìn thấy sắc mặt tôi, cô la lên, “Oh my God! Trời ơi sao cái mặt cô xanh lè xanh lét thấy ghê quá. Are you OK?”

“Tôi thấy lạnh quá, cô lấy dùm tôi một cái áo lạnh được không?”

          Cô bạn nhanh chóng đi lấy cho tôi một cái áo labcoat mới được giặt ủi và hấp nóng. Tôi mặc áo vào, ngồi co ro mà thấy vẫn còn lạnh, mồ hôi rịn ra hai bên thái dương.

Tôi uống thêm hai viên Tylenol. Một lúc sau, tôi thấy từ từ dễ chịu, và lại nghĩ đến cậu bé hồi nãy. Cậu ta là ai, làm sao biết cậu ở đâu, đi kiếm cái xe gì, và cái ví gì nữa chứ?

Cả khu ICU này có 6 phòng. Hiện giờ đang có năm bệnh nhân, mỗi người nằm một phòng. Tôi coi lại danh sách bệnh nhân viết trên bảng treo trên tường. Không có bệnh nhân nào người Việt. Vậy cậu từ khoa nào đi sang đây?

          Tôi đi lòng vòng với hy vọng gặp lại cậu bé, nhưng hỏi thăm những nhân viên quanh đó xem có ai gặp một cậu bé người Á châu không, ai cũng lắc đầu không biết.

Thất vọng, tôi trở về khoa đúng lúc bệnh nhân của tôi đã được giải phẫu xong và chuyển về phòng ICU. Bác sĩ bảo em được cứu sống nhưng đôi mắt sẽ bị mù vĩnh viễn vì chấn thương quá nặng. Chỉ có một hy vọng duy nhất là được thay đôi mắt khác em mới có thể thấy lại ánh sáng.

          Ba mẹ em ngồi bên giường trong khi em vẫn đang nằm thiêm thiếp. Ông bà yên lặng chắp tay cầu nguyện. Tôi không biết làm gì hơn là ngồi xuống bên cạnh và góp lời cầu nguyện trong lòng.

          Người mẹ buồn rầu nói, “Tội nghiệp chúng quá. Rồi đây Jane sẽ ra sao khi tỉnh dậy và biết là người yêu của nó đã chết?”

          -“Người yêu của Jane là anh Việt Nam ngồi chung xe hả bà?” tôi hỏi.

          -“Đúng vậy, chúng nó yêu nhau lắm. High school sweethearts mà. Hai đứa đều học giỏi và có tương lai. Thế mà, chỉ qua một đêm, một đứa ra đi vĩnh viễn, một đứa trở nên mù lòa.” Bà sụt sịt khóc.

          -Tôi ngập ngừng, “Bác sĩ nói con bà còn có hy vọng thấy lại ánh sáng, nếu…”

“Vâng tôi biết! Nhưng ở đâu ra có cặp mắt để thay kia chứ? Nếu đó là cặp mắt của một người còn sống cho con tôi, tôi biết chắc chắn nó sẽ không chịu nhận. Nó là cô gái rất tốt, không bao giờ muốn làm khổ ai.”

          -“Nhưng nếu đó là cặp mắt của một người vừa mới mất thì hoàn toàn có thể dùng được, chỉ có điều…” tôi bỏ dở câu nói vì tôi biết chuyện đó sẽ không bao giờ xảy ra. Đừng bao giờ nên hỏi cha mẹ cậu bé Việt Nam thêm một lần nữa.

          Như đọc được ý nghĩ của tôi, bà mẹ thở dài, “Cô y tá ạ, tôi biết nỗi đau của người mẹ mất con nó khủng khiếp như thế nào. Tôi không dám đòi hỏi gì thêm. Số phận con gái tôi bị mù thì tôi sẽ hết lòng chăm sóc cho nó. Con gái tôi có nghị lực lắm, tôi tin nó sẽ vượt qua…”

          Xót xa nhưng cũng rất xúc động trước những lời nói của bà, tôi nhẹ nắm lấy tay bà. 
          Vừa lúc đó, một ông cảnh sát đang rảo bước tới, trên tay cầm một bọc giấy. Ông hỏi tôi, “Người ta chỉ cho tôi là có một cô y tá người Việt ở đây. Cô nói được tiếng Việt chứ?”

          -“Dạ được. Ông cần gì không?”

          -“Tôi muốn nhờ cô đi với tôi đến gặp gia đình người tử nạn trong tai nạn xe chiều nay. Chiếc xe bị total lost. Trước khi xe tow kéo xe đi, chúng tôi kiểm tra trong xe và tìm thấy chiếc ví này rớt trong xe. Nó thuộc về người đã chết. Tôi muốn giao lại kỷ vật này cho thân nhân của cậu.”

          Ví, xe, người tử nạn… những mảnh rời rạc của chiếc hình puzzle tự nhiên ráp nối lại với nhau một cách có trật tự. Tim tôi đập thình thịch và cổ họng tự dưng tắc nghẽn. Chân tôi bắt đầu run lập cập và tay thì nổi da gà. Sao giống y hệt những điều cậu bé kia vừa nói?

          Không lẽ mình vừa gặp ma sao?

          Tôi lắp bắp hỏi ông cảnh sát, “Ông có thể cho tôi xem qua chiếc ví được không?”

          Ông ngần ngừ một chút rồi nói, “Cũng được, nhưng trong ví không có gì quý giá hết, chỉ có tấm bằng lái xe và một ít tiền mặt vậy thôi!”

          Tôi tần ngần mở chiếc ví ra. Thật vậy, trong ví ngoài một ít tiền nhỏ chỉ có tấm bằng lái xe. Tôi tò mò nhìn vào tấm bằng lái và hoảng sợ làm rơi chiếc ví xuống đất.           Trên tấm bằng là hình của cậu bé vừa đến gặp tôi ít phút trước đây. Với gương mặt gầy và cặp mắt nâu trong vắt thơ ngây như đang nhìn xoáy vào tôi, như muốn nói một điều gì.

          Vậy ra cậu chính là người đã chết đó sao?

          Một luồng khí lạnh chạy dọc theo sống lưng của tôi. Tôi thầm thì, nhắc lại lời của cậu bé khi nãy: “Trong ví này có một vật rất quan trọng…”

          -“Cô nói gì?”

          Tôi lượm chiếc ví lên, mở ra xem lại và lật tới lật lui. Quả thật không có gì khác ngoài vài tờ giấy $10 và $5, cùng tấm bằng lái.

          Tai tôi văng vẳng nghe tiếng của cậu bé, “chị nhớ giúp em nghe chị, nhớ nghe chị…”

          Tấm bằng lái!

          Tôi nhìn kỹ lại tấm bằng lái lần nữa. Đây rồi, vật quan trọng mà tôi cần tìm chính là tấm bằng lái này đây.

          Trên bằng lái có tên, tuổi và hình chụp của cậu bé. Còn nữa, nằm ngay ngắn ở góc phải của tấm bằng là cái sticker nhỏ màu hồng, trên có dòng chữ “DONOR” màu đen in đậm nét.

          Tim tôi đập thình thịch. Như vậy là, chính cậu đã run rủi cho sở cảnh sát tìm thấy chiếc ví rơi trong gầm xe trước khi xe bị kéo đi; chính cậu đã tìm đến tôi, và đưa đẩy cho ông cảnh sát gặp tôi để mọi người có thể biết được ý nguyện của cậu. Thì ra ngay từ khi mới có bằng lái, cậu đã quyết định là nếu có điều gì xảy ra cho mình, cậu sẽ sẵn sàng hiến tặng những bộ phận còn tốt trong người cho tất cả ai đang cần chúng nên đã tình nguyện ghi tên làm người DONOR. Có phải cậu đến tìm tôi vì biết tôi là người chăm sóc cho người bạn gái thương yêu của cậu đêm nay và muốn nhờ tôi tìm cách để trao tặng cho cô gái đôi mắt của cậu như một kỷ vật cuối cùng?

          Tôi chỉ vào chữ “DONOR” và nhờ vị cảnh sát xác minh lại với DMV. Sau khi xác nhận là cậu bé Việt Nam chính thực đã ghi danh làm người “DONOR”, nhưng đồng thời vị cảnh sát cũng thông báo rằng theo luật pháp, vì cậu bé mất khi cậu chưa đủ 18 tuổi, nên quyết định cuối cùng, cho hay không, cũng vẫn là quyết định của cha mẹ.

          Phái đoàn gồm các bác sĩ, cảnh sát cùng với tôi sau khi đưa chiếc ví lại cho cha mẹ cậu và thông báo về tất cả những sự việc trên cho họ. Trong khi chờ gia đình cậu bé bàn thảo với nhau, chúng tôi đều lui ra ngoài đứng chờ.

          5 phút, 10 phút trôi qua. Một bầu không khí yên lặng đến nghẹt thở.

Rồi cha mẹ cậu bé cũng bước ra. Người mẹ ôm mặt khóc, trong khi người cha nghẹn ngào nói với chúng tôi: “Thôi thì con tôi nó đã muốn như vậy, chúng tôi xin nghe theo ý nguyện của cháu. Xin bệnh viện giúp cháu làm tròn tâm nguyện, hãy giúp đỡ tất cả những ai đang chờ được giúp.”

          Tôi bật khóc vì quá xúc động. Tất cả những người có mặt lúc đó đều khóc và cảm ơn cha mẹ cậu bé đã làm quyết định đau đớn và khó khăn nhưng rất cao cả này. Cảm ơn ông bà, tôi thầm thì. Trên cao kia, tôi biết cậu bé đang nhìn xuống và mỉm cười.

          Những ngày sau đó, có ít nhất là cả chục bệnh nhân đang chờ thay thận, gan, tim, v.v… đã được cứu sống nhờ được ghép những bộ phận trong cơ thể cậu bé. Cô bạn gái cũng đã nhận được cặp mắt của cậu. 

          Trên gương mặt trắng bóc và mái tóc vàng hoe, đôi mắt nâu trong veo luôn tỏa những tia sáng ấm áp dịu dàng. Đôi mắt như biết nói những lời yêu thương đến mọi người. Cậu bé đã ra đi mãi mãi, nhưng tình yêu quảng đại của em vẫn tiếp tục tồn tại.

          Ngay sau cái đêm “gặp ma” trong bệnh viện đó, tôi đã suy nghĩ rất nhiều. Tôi về bàn với chồng, và vợ chồng tôi đã cùng đi đến quyết định là ra DMV để ghi tên tình nguyện làm người “DONOR.”

          Nếu một mai có người nào phải ra đi trước, chúng tôi không muốn người thân mình ở lại phải suy nghĩ để làm những quyết định đau lòng thế cho mình.

          Cát bụi rồi sẽ trở về với cát bụi. Thế thì tiếc làm chi các xác thân tạm bợ này! Nếu sau khi mình ra đi mà vẫn còn có ích cho người khác thì đó chính là một niềm an ủi và hạnh phúc vô biên cho mọi người chúng ta rồi.

                              Diễm Vy

.

SỐNG ĐƠN GIẢN

          Trong kho tàng văn chương tu đức Ấn Giáo có chuyện kể như sau:

          Ở một làng nọ, có vị đạo sĩ, Sadhu, tu thân lâu ngày, gần đạt đến bậc thánh nhân. Dân chúng ngưỡng mộ, quý mến nhà đạo sĩ, đến thỉnh ý, tầm thầy học đạo. 

          Ở một làng nọ, có vị đạo sĩ, Sadhu, tu thân lâu ngày, gần đạt đến bậc thánh nhân. Dân chúng ngưỡng mộ, quý mến nhà đạo sĩ, đến thỉnh ý, tầm thầy học đạo. , kẻ qua đường biếu nhà đạo sĩ manh vải che mình. Những lúc Sadhu ngồi thiền niệm, bầy chuột tưởng tượng gỗ, rúc vào tấm vải gặm nhấm. 
          Tội nghiệp, có kẻ qua đường thấy thế, biếu Sadhu con mèo bắt chuột. Dân trong làng thương tình, thay nhau đem sữa nuôi con mèo.
           Rồi ngày nọ, có kẻ hành hương từ phương xa, nghe tiếng thơm nhân đức, đến viếng nhà đạo sĩ. 
          Người đàn bà giàu có ấy tặng đạo sĩ Sadhu con bò để lấy sữa nuôi con mèo.
           Để nuôi con bò, người ta làm cho nó cái chuồng. 
          Từ dạo đó, con bò có chuồng, vị đạo sĩ không có nhà. Thấy thế không ổn, dân trong làng làm cho nhà đạo sĩ chiếc chòi lá.
          

          Từ ngày ấy, nhà đạo sĩ không còn nhiều thời giờ tu niệm như xưa, bận rộn nuôi con bò để lấy sữa nuôi con mèo. Nuôi con mèo để đuổi lũ chuột. Phải lo sửa sang căn nhà. Dân trong làng không muốn nhà đạo sĩ mất thời giờ săn sóc con bò, họ gởi một người đàn bà đến cắt cỏ nuôi con bò, săn sóc con mèo thay cho nhà đạo sĩ có giờ thiền tu.

          Nhà đạo sĩ đã có tấm vải che thân, có con mèo đuổi chuột, có con bò cho sữa, có căn nhà để ở, có người đàn bà săn sóc cuộc đời mình. Chẳng bao lâu, nhà đạo sĩ không còn thời gian tĩnh mịch nữa, ông đầy đủ hết rồi. 

          Đâu là con đường tu đạo? Ông lấy người đàn bà làm vợ, thế là chấm dứt cuộc đời hạnh tu…

          Sống đơn giản đưa Shadu vào đời sống tu hạnh. Mất đơn giản, ông mất lý tưởng. 

.

Câu nói của ông lão mù khiến người đạo sĩ ngộ đạo

          Đạo sĩ quay về quê hương vào một buổi đêm tối như mực, ông đến một ngôi làng hoang vắng, trên con đường mòn, người dân làng lặng lẽ đi đi về về.

          Khi đang định rời khỏi nơi này thì ông nhìn thấy có một ngọn đèn sáng yếu ớt từ xa đang tiến lại gần. Lúc này bên cạnh có người nói: “Ông mù đến rồi”.

          Vị đạo sĩ không lý giải được, một người mù cả hai mắt, hoàn toàn không có khái niệm ngày và đêm, ông ấy không nhìn thấy tượng thần trang nghiêm, hoa nở hoa tàn, núi cao nước chảy hay liễu xanh đào đỏ cũng như vạn vật trên thế gian, thậm chí còn không biết đèn trông như thế nào, ông ấy cầm một cây đèn há chẳng phải khiến người ta khó hiểu và buồn cười hay sao?

          Chiếc đèn dần dần đến gần, ánh sáng chiếu rọi lên đôi giày của vị đạo sĩ. Đạo sĩ nói: “Xin được hỏi, ông thực sự là một người mù chăng?”

          Người mù đáp: “Đúng vậy, từ khi đến với thế giới này thì hai mắt tôi đã không thấy được rồi”.

          Vị đạo sĩ hỏi: “Ông đã không nhìn thấy gì cả, vậy thì vì sao lại cầm một ngọn đèn?”

          Người mù đáp: “Bây giờ là ban đêm đúng không? Tôi nghe nói nếu ban đêm mà không có đèn soi sáng thì mọi người trên thế gian sẽ mù giống như tôi vậy, thế nên tôi thắp một ngọn đèn”.

          Vị đạo sĩ ngộ ra được điều gì đó, ông nói: “Thì ra ông làm vậy để chiếu sáng cho người khác ư?”

          Nhưng người mù lại đáp: “Không phải, tôi chiếu sáng cho chính mình”.

          Vì bản thân mình? Vị đạo sĩ lại ngây ra.

          Người mù chậm rãi hỏi: “Liệu ông có từng bị người khác va phải trong bóng tối hay không?”

          Vị đạo sĩ nói: “Đúng thế, ngay mới vừa rồi tôi có bị hai người vô ý va phải”.

          Người mù nghe xong thì nói: “Thế nhưng tôi chưa từng bị ai va vào cả. Tuy tôi mù, tôi chẳng thấy gì cả, nhưng tôi cầm ngọn đèn này, vừa chiếu sáng cho người khác và cũng để họ nhìn thấy tôi. Như vậy họ sẽ không va phải tôi vì không nhìn thấy”.

          Vị đạo sĩ nghe xong thì hiểu ra, ông ngẩng đầu lên trời thở dài:

          - “Người cầu đạo đi khắp tứ phương, bôn ba đây đó, không ngờ đạo ở ngay bên cạnh mình, tâm đạo của con người ta giống như một ngọn đèn, chỉ cần thắp sáng lên, dù không nhìn thấy, không cảm thấy được đạo tồn tại, nhưng đạo lại nhìn thấy chính bản thân mình, bất cứ lúc nào bất cứ nơi đâu, đạo đều ở bên ta”.

          Đúng vậy, thắp sáng ngọn đèn trong cuộc đời chúng ta để không chỉ soi sáng người khác, mà hơn hết là chiếu rọi chính bản thân mình.

                    Ngọc Trúc biên dịch