Vua hề Charlie Chaplin có 12 người
con, năm 1965, là một ông già 76 tuổi thông thái, Charlie viết thư cho cô con
gái 21 tuổi Geraldine, diễn viên múa sân khấu Paris.
Con gái của bố!
Bây giờ đang là đêm. Đêm Giáng Sinh.
Các anh, chị của con đang ngủ. Mẹ con cũng đã ngủ rồi. Con ở xa bố biết bao!
Nhưng hình ảnh con luôn luôn xuất hiện trước mắt bố. Chân dung con - ở đây,
trên bàn, và ở đây, trong trái tim bố. Nơi ấy, thành Paris hoa lệ, con đang
khiêu vũ trên sân khấu nhà hát hoành tráng của Điện Élysée. Bố biết rõ điều đó,
nhưng dù sao bố cũng cảm thấy trong đêm khuya tĩnh lặng bố nghe được tiếng chân
con bước, nhìn thấy cặp mắt con đang sáng lên như những vì sao trên bầu trời
mùa đông.
Bố nghe nói rằng con sắm vai người đẹp
Ba Tư bị một khan Tácta cầm tù trong vở kịch tưng bừng và vui tươi. Hãy làm người
đẹp và hãy khiêu vũ! Nhưng nếu lòng mến mộ và biết ơn của công chúng mê hoặc
con, nếu như hương thơm của những đóa hoa con được tặng làm đầu óc con choáng
váng, thì hãy ngồi vào một góc kín và đọc bức thư của bố, hãy lắng nghe tiếng
nói trái tim mình. Bố là bố của con, Geraldine ạ! Bố là Charlie Chaplin! Con có
biết bao nhiêu đêm bố đã ngồi bên giường con, khi con còn tấm bé, kể cho con nghe
những câu chuyện cổ tích về người đẹp ngủ trong rừng, về con rồng nhiều phép lạ?
Còn khi giấc ngủ làm díp đôi mắt già nua của bố, bố cười và nói: «Hãy đi đi! Giấc
ngủ của ta – đó là ước mơ của con gái ta!".
Bố nhìn thấy những ước mơ của con,
Geraldine ạ, nhìn thấy tương lai của con, ngày hôm nay của con.
Bố nhìn thấy một cô gái đang khiêu vũ
trên sân khấu, một nàng tiên đang bay lượn trên bầu trời. Bố nghe thấy khán giả
trầm trồ: “Có nhìn thấy cô gái ấy không? Cô ta là con gái của một anh hề già.
Có biết ông ta là Charlie Chaplin không?” Vâng, bố là Chaplin! Bố là một anh hề
già! Hôm nay đến lượt con. Hãy khiêu vũ! Bố đã mặc chiếc quần rách rộng thùng
thình để khiêu vũ, còn con mặc tấm áo lụa dài của một công chúa để khiêu vũ. Những
vũ điệu này và những tiếng vỗ tay như sấm dậy có lúc sẽ nâng con lên chín tầng
mây. Con hãy bay! Hãy bay tới đó. Nhưng con cũng hãy hạ cánh xuống mặt đất! Con
phải nhìn thấy cuộc sống của những con người, cuộc sống của những vũ công đường
phố đang vừa nhảy vừa run lên vì lạnh và đói. Bố đã từng như vậy, như họ,
Geraldine ạ. Vào những đêm ấy, những đêm kỳ diệu, khi con chìm vào giấc ngủ bởi
những câu chuyện cổ tích của bố, bố vẫn không hề chợp mắt.
Bố nhìn gương mặt bé xíu của con, lắng
nghe nhịp tim con đập và tự hỏi: “Này, Charlie, phải chăng con mèo con này một
lúc nào đó sẽ nhận ra ngươi?” Con chưa hiểu hiểu hết bố đâu, Geraldine ạ. Bố đã
kể cho con nghe nhiều chuyện cổ tích vào những đêm xa xưa ấy, nhưng chưa bao giờ
kể cho con nghe chuyện cổ tích của mình. Mà nó cũng rất lý thú. Đó là câu chuyện
cổ tích về một anh hề đói đã hát và nhảy trong những khu phố nghèo của London,
và sau đó đi xin bố thí. Đó là chuyện cổ tích của bố! Bố biết thế nào là cái
đói, thế nào là không chốn nương thân. Hơn nữa, bố đã nếm trải nỗi khổ nhục của
một anh hề rong, trong ngực sục sôi một đại dương kiêu hãnh, và niềm kiêu hãnh
này bị tổn thương bởi những đồng xu người ta ném cho bố. Nhưng dù sao bố vẫn sống,
vì vậy hãy bỏ qua điều đó.
Tốt
nhất là hãy nói về con. Sau tên con — Geraldine - là họ của bố - Chaplin. Với
cái họ này hơn 40 năm bố đã mua vui cho mọi người trên trái đất.Nhưng bố khóc
nhiều hơn họ cười. Geraldine ạ, trong thế giới con đang sống không chỉ có
vũ điệu và âm nhạc! Đêm đêm, khi bước ra từ khán phòng lớn, con có thể quên những
người hâm mộ giàu sang, nhưng đừng quên hỏi thăm vợ người tài xế taxi chở con về
nhà. Và nếu như cô ta đang mang bầu, nếu như họ không có tiền để sắm tã lót cho
đứa con tương lai, con hãy đặt tiền vào túi anh ta. Bố đã đề nghị nhà băng
thanh toán các khoản chi phí của con. Nhưng những món nợ của những người khác
con cũng phải trả đầy đủ. Thỉnh thoảng con nên đi tàu điện ngầm hay ôtô buýt,
đi bộ để ngắm thành phố.
Hãy quan tâm tới mọi người! Hãy để ý
tới những góa phụ và trẻ em mồ côi! Và ít ra là một lần trong ngày, con hãy tự
nói với mình: “Mình cũng giống họ thôi”. Vâng, con cũng là một trong số họ,
con gái ạ. Hơn nữa. Nghệ thuật, trước khi cho con người ta đôi cánh để có thể
bay cao, thường bẻ gãy chân anh ta. Và nếu như có một ngày con cảm thấy mình
cao hơn công chúng, thì ngay lập tức hãy bỏ sân khấu. Con hãy bắt chiếc taxi đầu
tiên và đi ra ngoại ô Paris. Bố biết rất rõ những vùng này. Ở đấy con sẽ nhìn
thấy nhiều vũ nữ giống như con, thậm chí xinh đẹp hơn, duyên dáng hơn, với niềm
kiêu hãnh lớn. Ở đấy không ai biết tới ánh đèn sân khấu rực rỡ của con. Đối với
họ đèn sân khấu là mặt Trăng.
Con hãy nhìn thật kỹ! Có phải họ
khiêu vũ tốt hơn con không? Hãy thừa nhận đi, con yêu! Bao giờ cũng có thể tìm
thấy người khiêu vũ đẹp hơn con, diễn hay hơn con!
Và hãy ghi nhớ: trong gia đình
Charlie không có kẻ thô lỗ có thể mắng chửi người xà ích hay giễu cợt kẻ hành
khất đang ngồi bên bờ sông Seine. Bố sẽ chết, những con sẽ sống. Bố muốn con
không bao giờ biết đến sự nghèo khổ. Cùng với bức thư này bố chuyển cho con một
cuốn séc để con có thể chi tiêu tùy thích. Nhưng khi con tiêu 2 phrăng, đừng
quên nhắc nhở mình rằng đồng phrăng thứ ba không phải của con. Nó phải thuộc về
một người lạ mặt đang cần đến nó. Mà người đó con có thể dễ dàng tìm thấy.
Chỉ cần con muốn nhìn thấy những người lạ mặt nghèo khổ là con sẽ gặp họ khắp
nơi. Bố nói với con về tiền, vì bố biết được sức mạnh khủng khiếp của nó.
Bố đã làm việc khá lâu trong rạp xiếc.
Và bao giờ bố cũng rất lo lắng cho những người đi trên dây. Nhưng phải nói
với con rằng con ngườihay bị vấp ngã trên mặt đất hơn trên sợi dây
mạo hiểm. Có thể, vào một trong những buổi dạ hội mà con được mời, ánh
sáng của một viên kim cương nào đấy sẽ làm con lóa mắt. Đúng lúc đó, nó sẽ là sợi
dây thừng mạo hiểm đối với con, và con không thể tránh được sự vấp ngã. Có thể,
vào một ngày đẹp trời, gương mặt tuyệt mỹ của một hoàng tử nào đó sẽ hút hồn
con. Chính vào cái ngày hôm ấy, con sẽ trở thành một người đi trên dây thiếu
kinh nghiệm, mà những người thiếu kinh nghiệm bao giờ cũng dễ vấp ngã. Con
đừng bán trái tim mình vì vàng bạc, châu báu.
Hãy nhớ rằng viên kim cương lớn nhất
của con là mặt trời. May mắn thay, nó tỏa sáng cho tất cả mọi người. Còn đến một
lúc nào đó, con bắt đầu yêu, thì hãy yêu thương con người đó với tất cả trái
tim. Bố đã nói với mẹ viết cho con về điều đó. Trong tình yêu, mẹ hiểu biết nhiều
hơn bố, tốt nhất là để mẹ nói với con. Công việc của con đầy khó khăn, bố biết
điều đó. Thân thể con chỉ được che bằng một mảnh lụa. Vì nghệ thuật có thể xuất
hiện thoát y trên sân khấu, nhưng phải trở về từ đó không những trong y phục mà
còn sạch sẽ hơn.
Bố đã già, và có thể, lời bố nói nghe
buồn cười. Nhưng, theo bố, thân thể thoát y của con phải thuộc về kẻ nào yêu
tâm hồn cởi mở của con. Không có gì đáng sợ nếu như đây là ý kiến 10 năm trước
của con về vấn đề này, nghĩa là nó thuộc về quá khứ. Đừng sợ, 10 năm không làm
con già đi. Bố biết rằng giữa thế hệ bố và con luôn luôn có sự đối đầu. Còn hãy
quyết đấu với bố, với ý nghĩ của bố. Bố không thích những đứa con dễ bảo. Và
khi mà nước mắt của bố chưa rỏ xuống bức thư này, bố muốn tin rằng Giáng Sinh
hôm nay là một đêm kỳ diệu.
Bố muốn điều kỳ diệu sẽ xảy ra, và
con thực sự hiểu tất cả những gì bố muốn nói với con. Bố Charlie đã già thật rồi,
con gái Geraldine ạ. Sớm hay muộn, thay cho chiếc áo dài trắng dành cho sân khấu
con phải mặc bộ áo tang để bước tới nấm mồ của bố. Bây giờ bố không muốn làm
con buồn. Có điều thỉnh thoảng con nên soi gương – trong đấy con sẽ nhìn thấy
những đường nét của bố. Trong huyết quản của con đang chảy dòng máu của bố.
Ngay cả khi máu trong huyết quản bố đã khô cạn, bố vẫn muốn con không quên bố
Charlie của mình. Bố
không
phải là thiên thần, nhưng luôn luôn khao khát trở thành một con người.
Cố gắng lên, con nhé!
Hôn con, Geraldine, Charlie của
con. Tháng 12. 1965
Khuyết Danh
.