Không chỉ là những món ngon cho gia
đình sum họp mà mâm cỗ Tết còn thể hiện sự tưởng nhớ, lòng biết ơn của con cháu
với ông bà, tổ tiên.
Mâm cỗ Tết miền Bắc
Theo truyền thống, mâm cỗ Tết ở miền
Bắc thường gồm bốn bát và bốn đĩa, tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa và bốn
phương. Thứ tự thưởng thức các món cũng rất được người miền Bắc chú trọng,
không thể qua loa, lộn xộn. Theo đúng trình tự thì các món bày trên đĩa sẽ được
dùng trước, thường là nhắm với rượu và ăn chung với xôi sau đó mới đến các món
bày trong bát.
Mâm cỗ Tết truyền thống của
người miền Bắc.
Bốn đĩa gồm: đĩa thịt gà, đĩa
thịt lợn, đĩa giò lụa và đĩa chả quế; Đặc biệt, trên mâm cỗ phải luôn có một
đĩa xôi gấc để mong ước nhiều điều may mắn trong năm mới.
Giò lụa tưởng chừng đơn thuần nhưng lại là món
ăn không thể thiếu trong mâm cơm Tết
Bốn bát gồm: bát chân giò hầm
măng, bát bóng thả, bát miến dong và bát mọc nấm thả. Canh chân giò hầm măng
phải được nấu bằng thứ chân giò đủ nạc đủ mỡ cùng với măng lưỡi lợn phơi khô.
Giữa bát canh có một miếng thịt ba chỉ được cắt vuông vức, khía làm tư để khi
ninh nhừ thịt sẽ nứt ra thành bốn góc. Hành tươi được thả vào nồi canh trần
chín sau đó vớt ra vắt lên trên miếng thịt để điểm xuyết như bông hoa xanh tươi
mát trong bát canh.
Canh măng
Với những gia đình khá giả, giàu có thì bốn bát,
bốn đĩa được biến tấu thành sáu bát, sáu đĩa hoặc tám bát, tám đĩa tượng trưng
cho phát lộc, phát tài. Bốn bát thêm gồm bát su hào thái chỉ ninh kỹ, bát chim
câu hầm nguyên con, bát gà tần hoặc bào ngư hay vi cá hầm. Bốn đĩa thêm gồm đĩa
thịt đông, đĩa giò thủ, đĩa nem rán và đĩa nộm su hào, đĩa nộm rau cần,
cuốn diếp hay cuốn bỗng
Đĩa nem rán, món ăn không thể
thiếu trong dịp bữa cơm Tết miền Bắc.
Ngoài
ra, mâm cỗ Tết ở miền Bắc không thể thiếu được bánh chưng ăn kèm với hành muối
cũng như đĩa dưa chua để chống ngấy
Hành muối là món giải ngấy
không thể thiếu trong mâm cơm.
Ngày
nay, cỗ Tết miền Bắc vẫn giữ trong mình những nét cổ truyền, đậm đà bản sắc dân
tộc nhưng cũng dần dà mang hơi thở hiện đại với nhiều món ăn mới lạ, đặc sắc du
nhập từ các vùng miền khác để làm phong phú hơn bữa cơm ngày đoàn tụ. Đồ
tráng miệng ngày Tết ở miền Bắc cũng cầu kỳ với các loại mứt sen, mứt quất, mứt
gừng, chè kho... Sau khi dùng bữa xong, cả nhà thư thả ngồi nhâm nhi chén trà
ngon với miếng mứt thơm thảo mới thấy ý nghĩa trọn vẹn của ngày sum vầy.
Mâm cỗ Tết miền Trung
Miền
Trung nằm giữa hai đầu đất nước với khí hậu quanh năm khắc nghiệt nên mâm cỗ
của người miền Trung chăm chút và chú ý nhiều hơn đến khả năng bảo quản, tuy
nhiên vẫn có những món nước và món mặn theo truyền thống
Món
nước thường có giò heo hầm, cá đồng nấu ám, gà tiềm hạt sen, canh hoa kim châm
nấu với miến, tôm và thịt heo. Món mặn thường có nem chả, gà rô ti, tôm rim với
thịt heo kho tàu, cuốn ram, thịt heo luộc, thịt gà xé phay, các thứ rau củ quả
hay măng khô xào với lòng mề gà hoặc tôm và thịt heo. Ngoài ra còn có các món
khô như: nem, tré, thịt heo hay thịt bò ngâm nước mắm, bánh tét cắt lát hoặc
bánh chưng ăn kèm với dưa món.
Dưa món cũng là món ăn không
thể thiếu trong mâm cơm Tết miền Trung, cũng như dưa hành của người miền Bắc.
Mâm cỗ Tết miền Trung cũng rất nhiều món ăn đặc sắc với cách chế biến phong phú nhưng hầu hết đều là các món mặn, đậm đà gia vị để bảo quản được lâu: nem lụi, bò nướng sả ớt, heo quay, gà quay, bò nấu thưng, củ cải kho nạc heo, thịt nạc rim, hon... Ngoài ra, mâm cỗ Tết ở đây còn có các món như thịt bò, thịt heo ngâm nước mắm.
Miền Trung còn là nơi nổi bật với
thói quen “cuốn” nên trong mâm cỗ không thể thiếu các món bánh tráng, rau sống
cuốn. Bên cạnh đó còn có các món trộn như: thịt gà trộn rau răm, vả trộn, măng
trộn, mít trộn làm khai vị.
Đồ ngọt tráng miệng của người miền
Trung cũng có đủ các loại mứt: mứt gừng, mứt me, mứt quất, mứt sen, các loại
bánh ngũ sắc, bánh phục linh, bánh sen tán, bánh in bột nếp, các loại bánh đậu
xanh nhuộm màu nặn theo hình trái cây, kết thành nhánh cây... rất nghệ thuật.
Các loại bánh mứt ngọt đậm, được sấy kỹ nên có thể dùng ăn dần đến cả tháng vẫn
không bị hỏng.
Bánh đậu xanh trái cây rực rỡ
sắc màu đặc trưng của người Huế.
Mâm cỗ Tết miền Nam
Trái ngược với thời tiết giá rét của
miền Bắc, miền Nam vào Tết không khí vẫn còn vương nắng nóng. Với đặc thù nhiều
sản vật trù phú, cây trái sum suê nên cỗ Tết ở đây có phần phong phú và ít nặng
nề về nghi thức, kỹ lưỡng như của miền Bắc. Trên thực tế mâm cỗ Tết phương Nam
thể hiện đậm nét văn hóa mộc mạc, không cầu kỳ trong chế biến và bày biện, sử
dụng nhiều nguyên liệu từ tự nhiên hơn là nuôi trồng.
Mâm cỗ Tết miền Nam đơn giản, phóng khoáng
Các món nguội chiếm đa số trong mâm
cỗ Tết của người Nam. Cỗ có bánh tét đi kèm với đĩa củ cải ngâm nước mắm; thịt
heo và trứng vịt kho nước dừa ăn với dưa giá hay kiệu chua, thịt heo luộc chấm
nước mắm, giò heo nhồi, lạp xưởng tươi, gỏi bì heo cuốn, chả giò, gỏi tôm thịt
ngó sen, tôm khô củ kiệu, phá lấu, canh măng (được nấu bằng măng tươi chứ không
phải măng khô như miền Bắc)…
Tai heo ngâm giấm cũng là món ăn đặc trưng trong
mâm cỗ của người miền Nam
Đặc biệt, đối với người Nam, hai món:
thịt kho Tàu và canh khổ qua nhồi thịt là những món ăn không thể thiếu trong
bất cứ nhà nào. Người dân Nam Bộ nấu món này làm cỗ Tết với ý nghĩa cầu mong
cho cơ cực của năm cũ qua đi (khổ qua nghĩa là sự khổ trôi qua) và chào đón năm
mới tốt đẹp hơn. Món thịt kho Tàu lại có ý nghĩa thể hiện sự cầu mong cho luôn
có nước ngọt tẩy rửa nước mặn đồng chua để mùa màng được xanh tốt.
Khổ qua là món ăn đại diện cho
mong ước một năm mới hanh thông.
Thịt heo và trứng kho nước
dừa ăn kèm với dưa giá và kiệu chua…
Một điểm khác biệt nữa giữa mâm cỗ
Tết miền Nam với mâm cỗ Tết miền Bắc chính là bánh tét. Bánh tét miền Nam rất
đa dạng cả về hương vị lẫn màu sắc. Mỗi loại bánh tét lại có cách kết hợp
nguyên liệu, tạo hình và màu sắc khác nhau. Đó có thể là đòn bánh tét có phần
nếp bên ngoài trộn lẫn với dừa nạo, đậu đen, lá cẩm, lá dứa….để cho ra đời
những mẻ bánh với màu sắc bắt mắt. Các loại nhân bên trong đòn bánh tét cũng vô
cùng phong phú từ nhân đậu xanh với mỡ truyền thống, đến nhân chuối, nhân thập
cẩm, nhân đậu xanh trứng muối… Có khi đòn bánh tét còn được người làm bánh tạo
dáng để khi cắt ra có thể trưng bày thành hình hoa mai, chữ Thọ, chữ Phúc….
Các loại bánh mứt ở miền Nam cũng rất
phong phú: mứt dừa, mứt me, mứt mãng cầu, gừng dẻo, thèo lèo, kẹo chuối... với
vị ngọt đặc trưng phần. So với 2 miền còn lại, các loại mứt miền Nam hơn hẳn về
loại và sự phong phú.
.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét