Ba nguyên tắc khi nói chuyện của Socrates

Socrates là nhà hiền triết thời cổ Hy lạp, có rất nhiều môn đệ, ông ta nổi tiếng thời xưa vì những lý-luận, triết-giải các vấn đề khó khăn trong cuộc sống của người đương thời, qua quan niệm nhân sinh và vũ-trụ của ông ta.

Một hôm để tìm hiểu thiên nhiên, ông ta dẫn đám đệ tử đi dọc theo con đường làng. Từ xa ông ta nghe có tiếng gọi tên ông vọng lại văng vẳng. Ngạc nghiên, ông ta dừng lại và chờ đợi … và quả thật, một người dân làng đang chạy lại …, rồi dừng lại trước mặt Socrates thở hổn-hển, và bảo là muốn nói với ông ta một câu chuyện.

Socrates: “Để kể lại một câu chuyện, cần theo đúng ba nguyên tắc“.
Người nông dân: “trước giờ tui đâu có biết, mà là 3 nguyên tắc gì ??? “
Socrates: “ Nguyên tắc thứ nhất, có chính mắt anh thấy nó không ???”
Suy nghĩ một hồi, anh nông dân đưa tay lên gãi tai: “Không !!! tui không chính mắt thấy chuyện đó“.

Socrates: “À há !! Theo nguyên tắc thứ hai là, câu chuyện anh sắp nói, có lợi gì cho người nghe hay không ??? “
Suy nghĩ một lát, anh nông dân nói: “ Không, tui thấy không có lợi gì cho người nghe “.

Socrates: “Câu chuyện anh sắp nói, không chính mắt anh thấy, không có lợi cho người nghe, vậy nguyên tắc cuối cùng thứ ba là “ nó có lợi gì cho người nói hay không ??? “.
Anh nông dân: “Không !!! nó cũng chẳng có lợi gì cho tui cả “.

Socrates: “ Câu chuyện anh sắp nói, vi phạm ba nguyên tắc là: không chính mắt anh thấy, không có lợi cho người nghe, cũng không có lợi cho người nói, vậy anh không nên nói “.

Nghe giảng giải xong, các đồ đệ hết lời khen ngợi thầy mình đã đặt để ra ba nguyên tắc cho mọi câu chuyện. Anh nông dân thì mặt buồn rầu lủi thủi đi về làng, riêng Socrates không bao giờ được biết là vợ ông ngoại tình với người bạn, bị vợ anh nông dân bắt gặp .